Jaśniepaństwo od Chanel

Jest coś aroganckiego, by pokazywać modę Chanel w kraju, którego 70% obywateli zarabia miesięcznie równowartość około stu złotych, a pozostałe 30% – niewiele więcej. Albo i mniej. To skrajna bieda. Choć w atrakcyjnych wizualnie dekoracjach.

 

Kolorowe kamienice i pałacyki kolonialne, bajeczne trotuary, majestatyczne morze… Udał się pokaz Chanel w Hawanie. Takiej scenografii Karl Lagerfeld, znany przecież z wymyślnych sztafaży, nigdy nie zbudowałby w paryskim Grand Palais.

Sama moda? Jak zwykle, sporo z dziedzictwa Coco. I sporo – jak zawsze w przypadku kolekcji Chanel pokazywanych poza Paryżem – lokalnych odniesień.  Tak było w Dubaju, Seulu czy w Dallas. Stolica Kuby nie mogła być wyjątkiem.

Jakie to odniesienia? Czasem literalne. Berety typowe dla Fidela Castro, Che Guevary i południowoamerykańskich rebeliantów – tu w wieczorowej odsłonie, pokryte cekinami. Koszulki z napisem Cuba, jakby farbowane starymi metodami. Tkaniny drukowane w motywy cadillaków. Kapelusze panama. A czasem luźno tylko nawiązujące – do strojów typowych dla latynoskich tańców, do partyzanckich uniformów, do stylu czasów przedrewolucyjnych  i do hmm…, ubóstwa. Koszula jak ze starszego brata, proste szorty, klapki i modern kamelia niczym broszka ze szmatek – to taki biedalook ciepłych krajów Trzeciego Świata; w tym Kuby. A że taka szmaciana broszka u Chanel kosztuje 700 euro, to już inna sprawa.

Albo i nie inna. Może to ta sama sprawa? Jest coś aroganckiego, by pokazywać modę Chanel w kraju, którego 70% obywateli zarabia miesięcznie równowartość około stu złotych, a pozostałe 30% – niewiele więcej. Albo i mniej. To skrajna bieda. Choć w atrakcyjnych wizualnie dekoracjach, uromantyczniona starymi krążownikami szos, ulicznymi i knajpianymi grajkami w stylu Buena Vista Social Club oraz dymem cygar.

Tym bardziej jednak aroganckie jest urządzanie pokazu, nie dopuszczając doń mieszkańców Hawany. Centrum miasta zamknięto. Wstrzymano ruch. Zablokowano przecznice deptaka Prado, ustawiono barierki, ochronę. Porządku strzegły setki tajniaków. Tylko nielicznym szczęściarzom udało się coś zobaczyć z balkonów kamienic pyszniących się wzdłuż ulicy.

– Straszna żenada. W stylu „zróbmy pokaz w jakimś biednym kraju, ale żeby był ładnie położony i żeby był tani alkohol” – uważa Witold Szabłowski, nominowany do nagrody Nike pisarz, który właśnie na Kubie zbierał w ubiegłym miesiącu materiał do swojej nowej książki.

– Nie odniesie Kuba z tego pokazu żadnych korzyści? – dopytuję. Wszak pokaz może mieć przełożenie na wzrost liczby turystów, odwiedzających tę wyspę.

– Że banda ładnie ubranych ludzi przyjedzie popajacować? – ironizuje Szabłowski. – Są kraje, gdzie obowiązuje trochę wyższa poprzeczka moralności niż na Zachodzie. Dla tych, którzy zarabiają po 25 dolarów na miesiąc, których w dodatku zamyka się jak w zoo, żeby przypadkiem nie wleźli w swoim złym ubraniu w kadr fotoreporterom, pożytku z tego nie ma żadnego. A jak się to odbija na ich poczuciu godności, wiedzą tylko oni – dodaje.

Oczywiście, pokaz mody nie musi być od razu  miejskim festynem. Pokazy w ogólnodostępnej przestrzeni miejskiej robione są nie od dziś i zazwyczaj odgradza się je, nadając im elitarny charakter. Ale nigdy nie zabiera mieszkańcom ich placów, ulic, nie pilnuje przy pomocy uzbrojonych patroli. Choć bywały też przecież pokazy na wskroś egalitarne; różnych marek, od Martina Margieli na placu zabaw złego paryskiego przedmieścia po naszą Gosię Baczyńską na równie „ryzykownym” praskim podwórku, z udziałem lokalnej, zachwyconej publiki. Za każdym razem stanowiła ona wartość dodaną imprezy.

Ale co tam Margiela czy Baczyńska. Dior też robił pokaz w kraju komunistycznym – w ZSRR, w Moskwie. To również było historyczne wydarzenie, kto wie, czy nie bardziej doniosłe, zważywszy, że totalitaryzm był tam wówczas w fazie rozkwitu, a nie – jak na kuszonej dolarami Kubie, wizytowanej dopiero co przez Baracka Obamę – upadku. Choć zdaje się, że Amnesty International czy Human Rights Watch nadal mają jej władzom sporo do zarzucenia.

W przeciwieństwie do Chanel, pokazy Diora były jednak dostępne dla ludu. Odbywały się przez tydzień, po kilka razy dziennie, a złożone były z grubo ponad stu sylwetek. Obejrzały je tłumy. A ci, którym nie udało się wejść na pokaz, mogli zobaczyć modelki Diora na mieście – w asyście fotoreportera „Life’u” poszły na plac Czerwony, do domu towarowego GUM, na bazary i ulice.

Tłumaczenie, że uciskanemu narodowi podarowano trochę mody, powiewu wielkiego świata i wolności miało wówczas sens. Do Hawany ma się to nijak. Chyba, że uciskani są redaktorzy Vogue’a, familia Kardashianów, Tilda Swinton, Vanessa Paradis i inni celebryci, dziennikarze i blogerzy. Bo to oni, sprowadzeni z USA i Europy, byli jedynymi gośćmi pokazu. Nie licząc, oczywiście, wnuka Fidela, który jako model szedł po wybiegu. – Pokaz Chanel to zaszczyt dla wszystkich Kubańczyków – powiedział. Wszystkich?

To jest coś czego nigdy na Kubie nie było – emocjonowały się Mabel Fernandez i jej 14-letnie córka w rozmowie z reporterem AP, komentując przygotowania do pokazu i wieści o przybyciu hollywoodzkich gwiazd i supermodelek. – Niczego nie udało nam się zobaczyć. To nie fair! – skarżyły się mu następnego dnia.

Chanel straciło okazję. Gdyby naprawdę była w decyzji o zrobieniu pokazu na Kubie choć krztyna obiecywanej przez markę misji – choćby niewinnej, kulturalnej – i byłby on choćby częściowo otwarty dla hawańczyków, kto wie, czy nie wspominano by tego, jak doświadczenia pokoleniowego, coś jak Stonesów w latach 60. na koncercie w warszawskiej Kongresowej.

– Nie dla psa kiełbasa – gorzko komentuje Joanna Bojańczyk, dziennikarka mody. I dodaje z sarkazmem: „Jaśnie Państwo od Chanel mają nowy otwierający się rynek. Cóż, Chińczykom komercyjny luksus już się znudził”.

Na filmie z pokazu najsmutniejszy jest moment, w którym z ukłonami w finale rusza Karl Lagerfeld w cekinowej marynarce, tak drogiej, że nawet Tim Blanks, renomowany krytyk i bodaj jedyny z tej branży, który nie wypowiada się o evencie w wyłącznie euforycznym tonie, uznał ją za absurdalną w kontekście upadłego kraju. Wianuszkiem otaczają go ochroniarze. Kamera uchwyciła to tylko przez ułamek sekundy, ale i tak scena ta wydaje się wymowna.

Czego Karl się bał? Przecież nie tłumu zachwyconych hawańczyków. Nie stratowaliby go z wdzięczności; przecież byli tu personami non grata. Ani nie licznych w tym mieście bezdomnych i nędzarzy, których już na kilka dni przed pokazem, jak informowały agencje prasowe, wyłapywała policja.

Po zakończeniu pokazu goście pojechali na after party, w kolejny, zamknięty tego wieczoru dla hawańczyków rejon miasta – barokowy Plac Katedralny, przemieniony przez Chanel w… plażowe party. Karl pomknął doń Fordem Fairlane z 1957 roku, kremowo-błękitnym.

 

Fot: skany ze stron www Chanel i Daily Mail.