Czy możesz rozmawiać?

Najnowsza moda w relacjach międzyludzkich: anonsowanie telefonu wiadomością tekstową. „Czy mogę zadzwonić?”, wypada teraz napisać na którymś z komunikatorów. Bo zadzwonić ot tak, bez uprzedzenia, to jak wtargnąć do cudzego mieszkania. Co najmniej.

Opór wobec naruszenia miru telefonem w sprawach prywatnych, by przypomnieć o promocji w Lidlu, poskarżyć się, jak przeczołgali nas w skarbówce lub dopytać o przepis na rabarbar, wpisuje się w logiczny w sumie ciąg separowania się od ludzi i stawiania im granic.

Najpierw przestano się wzajemnie odwiedzać bez zapowiedzi. Gdy było się w okolicy, gdy przejeżdżało akurat przez Grudziądz, gdy dostało się od sąsiadki lewkonie z działki, więc czemu się nie podzielić. Sąsiadka też przestała z tymi lewkoniami wpadać bez wcześniejszego upewnienia się, że może.

Później właściwie w ogóle przestano się odwiedzać. Zwłaszcza w dużych miastach. Co do rodziny – wiadomo, z nią najlepiej na zdjęciu. Co do znajomych – przecież wiemy z instagramu, co u nich. Poza tym Netflix jest ciekawszy od niejednej koleżanki.

Sąsiedzi zaś potrzebni nam się stali wyłącznie do odebrania paczki od kuriera. Tak przynajmniej wyszło w badaniach prof. Marka Nowaka z Instytutu Socjologii poznańskiego UAM. Dzięki słomianym matom, którymi szczelnie zasłoniliśmy nasze balkony i ogródki, w ogóle nie musimy dziś ich oglądać. 

Tu, gdzie teraz mieszkam, na krańcu włoskiego obcasa, brzmi to niedorzecznie. Włosi, którzy na sąsiadów mają kilka oddzielnych określeń (choćby il dirimpettaio: ten, który mieszka drzwi w drzwi lub okno w okno), a samo słowo sąsiad, il vicino, dosłownie znaczy „bliski”, przesiadują i pogadują po swoich domach, dziedzińcach czy sklepach, tego by nie zrozumieli.

W moim przypadku ma to tę zaletę, że w tygodniu sąsiadka częstuje mnie obiadem, w sobotę – jej kuzynka zajrzy do mnie z deserem, w święto zaś mąż jednej lub drugiej poczęstuje amaretto. Wad nie stwierdziłem. No ale to Południe, w takim Mediolanie pewnie co innego mają do roboty.

A propos roboty: nie wypada dziś jednak zadzwonić także w sprawie służbowej. „Bo wtedy mogę być zajęta i nie odbiorę, co mnie zestresuje”, wyjaśniła mi zupełnie serio pewna rzeczniczka prasowa. A i tak nie chciała rozmawiać, gdyż „aktualnie nie ma to przestrzeni”.

Wystarczająco w pracy ma nerwowo, by dobijać ją telefonem z zaskoczenia. Choć w sumie na tym jej praca przecież polega. Zatem dokładne odwrócenie sentencji z kultowego „Misia”: „Dzwonię do ciebie, gdyż nie mogę z tobą rozmawiać”. Dziś, gdy chce się porozmawiać, nie dzwoni się.

A nadciąga już nowa moda. Mejle z pytaniem, czy można wysłać mejla. Koresponduję właśnie z ich autorem. Za pierwszym razem spytał, czy mógłby się ze mną skontaktować. Choć właśnie to zrobił. Za drugim, że reprezentuje nową markę, i czy byłbym zainteresowany. Za trzecim, czy zgodzę się na otrzymanie w załączniku kilku zdjęć. Jesteśmy przy szóstym mejlu; nadal nie wiem, o co mu chodzi. 

Skąd to wydelikacenie? Owszem, jest spore grono introwertyków, którzy wolą wysłać sto SMS-ów i nie otrzymać odpowiedzi niż choć raz wydobyć z siebie głos. I którzy na widok płomieni skłaniają się ku wysłaniu straży pożarnej mejla z prośbą o pomoc niż ku wykręceniu 112. 

Może to jakaś potrzeba poczucia się ważniejszym? Że nie jest się pierwszym z sieni parobkiem, by go tak wulgarnie telefonem chłostać? W dobrych domach telefon odbierała służba, na stanowiskach – sekretarka, w urzędach – recepcja. Zawsze był pośrednik.

Może to też brak czasu? Pięć godzin 40 minut dziennie w smartfonie nie wzięło się z niczego. Im bardziej technika wyręcza nas w życiu, tym mniej go mamy. I czasu, i życia, oczywiście. Spytajcie dziadków o codzienność bez zmywarki i bankowości online, za to z dwugodzinnymi kolejkami do spożywczego i praniem w miednicy.

Czas był na wszystko. Na książki, gazety, domowe obiady, stanie na poczcie (no, to w sumie się nie zmieniło) i tłumy znajomych, sąsiadów, ciotek i pociotków, przewalających się codziennie w gościach. A jeśli nie dzwoniono na potegę, to tylko dlatego, że mało kto miał telefon.

Jeszcze jakieś trzy dekady temu funkcjonował tzw. grzecznościowy. Działał on w taki sposób, młodzi czytelnicy, że do sąsiadki z dołu, na przykład, ktoś dzwonił na nasz numer. Schodziło się wówczas do niej, pukało, wołało: „Danka, siostra”! 

Koszmar według dzisiejszych standardów, prawda? Ale bywało gorzej, gdy Danka na ów telefon wcześniej się – ha! – z siostrą umawiała. Na wszelki wypadek przychodziła wówczas na za pięć przed, by nie przegapić połączenia. Częstowano ją herbatą, a po rozmowie zostawała jeszcze na pogaduchy.

Tyle z mroków dziejów, gdy ludzie patrzyli na siebie i ze sobą przebywali. Lockdown się skończył, kolejny czeka nas pewnie dopiero jesienią. A ty z kim dziś się nie spotkasz i z kim nie porozmawiasz?

Felieton ukazał się w najnowszym Fashion Magazine.

Moje codzienne komentarze czytaj na Facebooku <KLIK>, a ładne rzeczy, ładne miejsca i ładne stories oglądaj na Instagramie <KLIK>. I NOWOŚĆ: podcasty do słuchania m.in. na Apple i Google Podcasts, na YouTube <KLIK> i Spotify <KLIK>.

Fot: Pavan Trikutam/ Unsplash