Prawo do wolności. Najciekawsze kolekcje Off Fashion Kielce 2023

Brak bliskości, potrzeba niepoprawności, niezgoda na toksyczny patriarchat, uprzedzenia i przemoc. Ale i szukanie kulturowej tożsamości. Projektanci najciekawszych kolekcji tegorocznego Off Fashion opowiadają o sobie. I słusznie.

Organizowana przez Kieleckie Centrum Kultury impreza znów pokazała to, co w młodej polskiej modzie – często tuż podyplomowej – najbardziej intrygujące. Jako jej coroczny juror i patron prasowy wybrałem kilka wyróżniających się – moim zdaniem – kolekcji. Poniżej oddaję głos ich aurorom.

Elliott Kubiak

„Amorphic” opowiada o problemie pozornej równości w społeczeństwie. Inspiracją była też działalność Ai Weiweia, wpływowego i nagradzanego na świecie chińskiego artysty i aktywisty, oraz kultowa książka Judith Butler „Uwikłani w płeć”.

W kolekcji Elliott kwestionuje to, co ogólnie przyjęte jest za poprawne. Charakteryzują ją warstwowość, deformacje, różnorodność faktur, maksymalizm oraz niestandardowe i celowo niepoprawne kroje.

Sylwetki są moją interpretacją jednostki niemożliwej – kłopotliwej do sklasyfikowania w binarnym systemie płci, opisywanym przez Butler.

Inspirując się Ai Weiweiem skupiłem się na tym, co ma do przekazania swoją pracą. Jest znany z tego, że ukazuje błędy systemu, w którym żyje i stara się przekazać innym ważną dla mnie  wartość: każdy ma prawo do kwestionowania i sprzeciwiania się systemowi, w którym żyje. 

W mojej kolekcji interpretuję to jako prawo do wolności ekspresji, które często sprzeciwia się binarnemu systemowi płci i jej prezentacji. Moja kolekcja jest też nieoczywistym, przez jej mroczny charakter, hołdem dla społeczności LGBTQ+.

Materiały, których użyłem, to skóra naturalna i sztuczne futro ze zrekonstruowanych przeze mnie ubrań z drugiej ręki, dzianina bawełniana, buty skórzane i włóczka z lumpeksu.

Ważnym było dla mnie celowe posługiwanie się błędami krawieckimi (zaciągnięte materiały, brak wcześniej wykonanej konstrukcji, wiszące nitki, deformacje sylwetki), które sprzeciwiałyby się idealnemu i matematycznemu podejściu do krawiectwa, jako jedynemu „prawidłowemu”.

Promotorka pracy: dr hab. Sylwia Romecka-Dymek

Oliwia Matlak

„Fragility” porusza temat bliskości, jako podstawowej ludzkiej potrzeby, która często łączy się z uczuciem lęku. Podstawą do stworzenia kolekcji była analiza wpływu braku bliskości na rozwój człowieka.

Kluczową inspirację znalazłam w eksperymencie H. Harlowa na Makakach. Badanie to ukazało negatywne skutki, jakie może nieść separowanie młodych osobników od matek oraz przedstawia potrzebę bliskości, przytulenia, dotyku jako ważniejszą nawet od potrzeby zaspokajania głodu. 

Przenosząc wnioski z eksperymentu na język projektowy stworzyłam kolekcję, która jest pewnego rodzaju buforem bezpieczeństwa. Przez otulające ciało, duże, miękkie formy, ma dawać poczucie ciepła, tworzyć strefę komfortu i namiastkę bliskości.

W sylwetkach pojawiają się kontrastowe taśmy pokryte hasłem „nie dotykać”. To element inspirowany etykietami z paczek kurierskich i taśmami ostrzegawczymi. Jest odniesieniem do drugiego aspektu, który poruszam w tej kolekcji, czyli uczucie lęku, które może pojawiać się w momencie doświadczania bliskości niekontrolowanej. Dlatego projekty te mają stworzyć dla osoby, która je zakłada bezpieczną przestrzeń, imitować uczucie bliskości, jednocześnie wysyłając komunikat otoczeniu, aby nie naruszać jej granic.

Promotor pracy: dr Michał Szulc.

Dawid Duma 

Głównym punktem odniesienia podczas tworzenia kolekcji „No Rhythm” było polskie społeczeństwo. Mało tolerancyjne, oględnie mówiąc.

Obserwując sytuację kobiet i osób nieheteronormatywnych oraz nastawienia polskiego społeczeństwa do tych grup, zauważyłem, że Polacy miewają obsesję na własnym punkcie. Uważają, że to, kim są i jak zostali wychowani, jest jedynym właściwym wzorcem. W ten sposób rodzi się lęk przed wpływem obcych kultur. Zagubieni młodzi mężczyźni, wychowani w patriarchalnych domach, nie potrafią się przystosować do nowych wartości, nie są zdolni do tworzenia związków opartych na innych fundamentach niż te, które poznali w tzw. tradycyjnej rodzinie. To z kolei prowadzi do negatywnego nastawienia przeciwko wszystkiemu, co nieznane i wynajdywaniu sobie kolejnych wrogów. Środowiska konserwatywne podają się jako obrońcy moralności i tradycyjnych wartości, uciskając tym samym wcześniej wspomniane mniejszości.

Kolekcję cechują mocno przerysowane, podkreślające dyskomfort formy, inspirowane naturalistycznymi pracami Magdaleny Moskwy. Artystka najczęściej ukazuje kobiety oraz ich ciała, które są naznaczone ranami i bliznami.

Dlaczego akurat ona? Interesuje mnie ciało i tkanka ludzka jako forma medium. Moim założeniem było skonstruowanie formy w taki sposób, aby odbiorca odczuwał pewnego rodzaju dyskomfort psychiczny, uciśnięcie czy lęk. Kobiety Moskwy są nieszczęśliwe, a na ich twarzach widać smutek będący następstwem przeżytych traum.

Promotorka pracy: Adrianna Grudzińska-Pham

Wiktoria Łaskawiec

„IDENTITY” to opowieść o poszukiwaniu polskiej tożsamości kulturowej, przede wszystkim w latach 1950 – 1970. Głównymi inspiracjami wizualnymi kolekcji są porcelanowe figurki z Ćmielowa, szkło artystyczne oraz bramy zaprojektowane przez artystów w okresie PRL. 

Kolory oraz autorskie tkaniny drukowane nawiązują do kształtów, a także odcieni szkła i porcelany. Ażurowe dodatki i elementy ubioru odzwierciedlają fantazyjne linie bram. 

W kolekcji wykorzystałam gładkie tkaniny o intensywnych kolorach, żakardy, których wzór nawiązuje do zdobień na szkle oraz zadrukowane tkaniny z autorskimi wzorami odnoszącymi się do ceramiki artystycznej oraz bram powstałych z odpadów poprodukcyjnych. Kolekcja została wzbogacona o unikatowe elementy nakładane na sylwetkę, takie jak przestrzenne formy stworzone z obszytego tkaniną drutu oraz ażurowe obiekty powstałe ze skórzanych pasków wspartych drutem, na które zostały naklejone warkocze zaplecione z włóczki. 

Część projektów w kolekcji naśladuje formy szkła artystycznego oraz figurek porcelanowych z Polskiej Fabryki Porcelany Ćmielów i z Chodzieży. Ceramika artystyczna autorstwa Lubomira Tomaszewskiego, Hanny Orthwein czy Mieczysława Naruszewicza stała się bazą dla abstrakcyjnych form użytych w sylwetkach modowych. Szkło artystyczne oraz figurki porcelanowe z ówczesnego okresu wyróżniają się dzięki prostej formie oraz minimalistycznemu dizajnowi w stylu “NEW LOOK”, na który składają się przemyślane zestawienia kolorystyczne oraz kompozycja. 

W kolekcji chciałam symbolicznie przenieść pomysł wykorzystywania odpadów poprodukcyjnych, współcześnie nazywany recyklingiem, na tkaniny drukowane. Dzięki temu powstały tkaniny przedstawiające proste metalowe przedmioty, takie jak np. łyżki, które ułożone są liniowo w równej sekwencji, nawiązując do rozmieszczenia kształtek na blachach.

Tkaniny w większości pochodzą z zamykającej się hurtowni tkanin lub z odzysku, a wykorzystana bawełna jest certyfikowana i organiczna. Druk na tkaniach został naniesiony metodą wykorzystującą minimalną ilość wody.

Promotor: Michał Szulc/ Sklep online Wiktorii – TU.

Filip Kozak

„Crush” to wyraz mojego buntu wobec dyskryminacji mniejszości seksualnych w Polsce i homofobii polityków, Kościoła oraz zwykłych członków polskiego społeczeństwa: ataków na marszach równości, sprowadzania ludzi do ideologii i zarazy czy wzmożonych aktów przemocy w życiu codziennym.

„Crush” to także obraz moich własnych doświadczeń z homofobią z czasów dorastania.

W kolekcji dominuje motyw serca – symbolu miłości, a także tego, że jako społeczność LGBT+ chcemy móc normalnie i legalnie kochać, a spotykamy się z rosnącą agresją, ograniczeniami i odczłowieczaniem.

Akty dyskryminacji wyrażone są poprzez motyw drutu kolczastego – czegoś, co okala, ogranicza ruchy oraz powoduje rany.

Materiały użyte w kolekcji również mają swoją symbolikę. Ortaliony nawiązują do ortalionowych dresów, które kojarzą się ze stereotypowymi dresiarzami, którzy uznawani są za homofobów i agresorów. Do nich nawiązuję również czarnymi, dresowymi patchworkami, które wykonałem z fragmentów dresów z second-handów. Oprócz tego wykorzystuję barwy różowe – symbol słodkości, miłości, bezpieczeństwa, beżowe – nawiązanie do ciała i skóry, czerwone – krew, rany, cierpienie.

Premierę całej kolekcji Filip zaplanował na przyszły miesiąc.

Promotorki: projektowanie ubioru dr hab. Magdalena Samborska/ projektowanie obuwia i akcesoriów dr hab. Katarzyna Wróblewska.

Gabriela Nowak

Na pomysł kolekcji „F.W.T. FutuREE Work Today” jej autorka wpadła podczas wakacyjnego remontu mieszkania i obserwacji odzieży w sklepach budowlanych. 

Dlatego też skupiłam się na dużych kurtkach, luźnych, wygodnych spodniach i na sportowych butach. Własnoręcznie wykonałam okulary imitujące te ochronne, spawalnicze.

Więcej o tej kolekcji, która wygrała tegoroczne Cracow Fashion Awards pisałem już TU.

Artur Ryba

Tematem „Metamorphosis” jest ciało człowieka i jego przemijanie. Kwestie cielesne, takie jak defekty czy zmiany skórne, choroby ciała i organów, metaforycznie przeniosłem na ubiór. Dodałem do nich elementy abstrakcji. Chciałem, aby motyw przemijania był dopełnieniem do obranej inspiracji, stąd w kolekcji użyłem przeźroczystych tkanin i gradientów.

Więcej o jego zwycięskiej kolekcji na Cracow Fashion Awards w ub. roku napisałem TU.

Pierwsze miejsce i główną nagrodę otrzymała Dominika Rozkrut:

Zdjęcia z gali finałowej: Mateusz Wolski/ Kieleckie Centrum Kultury.

Słuchaj moich podcastów <TU>, komentarze czytaj na Facebooku <KLIK>, a ładne rzeczy, ładne miejsca i ładne stories oglądaj na Instagramie <KLIK>.